Kasy fiskalne 2017 – Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących
Zakres zwolnień od ewidencji przy zastosowaniu kas został wyznaczony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2016 r. poz. 1215), zwanym dalej „rozporządzeniem 2015-2016”. Zgodnie z tym rozporządzeniem zwolnienia, co do zasady, przestają obowiązywać z dniem 1 stycznia 2017 r. Brak publikacji nowego aktu przed dniem 1 stycznia 2017 r. skutkowałby objęciem z dniem 1 stycznia 2017 r. obowiązkiem stosowania kas rejestrujących wszystkich podatników korzystających dotychczas ze zwolnień od ewidencjonowania w tej formie.
W założeniu Ministerstwa projekt rozporządzenia miał uwzględniać plany dotyczące kwestii modernizacji istniejącego sytemu kas rejestrujących w związku z koniecznością uszczelniania systemu VAT i walki z szarą strefą w kontekście postępu technologicznego. Zasadniczo omawiane rozporządzenie powiela zapisy rozporządzenia 2015-2016. Uzasadnieniem powyższego jest brak powodów dla rozszerzenia grupy podmiotów, która ma stosować kasy rejestrujące (w obecnej technologii), jeżeli są planowane prace mające na celu modernizację całego systemu. W związku z powyższym rozporządzenie zawiera unormowania dotyczące zwolnień z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku tylko na okres 1 roku (2017).
Poniżej zostaną omówione, najważniejsze zapisy niniejszego rozporządzenia, w porównaniu do poprzedzającego je rozporządzenia 2015-2016.
W § 2 rozporządzenia przewidziano odesłanie do katalogu czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym. Katalog ten, w porównaniu do rozporządzenia 2-15-2016 nie ulegnie zasadniczo zmianom.
W § 2 ust. 2 rozporządzenia przewidziano, iż niektóre czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia zwolnione są z obowiązku ewidencjonowania na zasadach określonych w tym załączniku. Czynnościami takimi są m.in. czynności wynajmu i usług zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKWiU ex 68.20.1), co do których stosowanie zwolnienia od tego obowiązku uzależnione jest od tego, by świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Ponadto, w załączniku do rozporządzenia (pozycja 51) wprowadzono dodatkowe zwolnienie dla usług, wykonywanych osobiście przez osoby niewidome, posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą lub zatrudniają wyłącznie jednego pracownika niewidomego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Zwolnienie to podyktowane jest brakiem na rynku technicznych rozwiązań pozwalających na samodzielne korzystanie z kas rejestrujących przez osoby niewidome.
Rozporządzenie w § 3 zawiera katalog zwolnień podmiotowych i podmiotowo-przedmiotowych z obowiązku ewidencjonowania. Względem rozporządzenia 2015-2016 utrzymano na dotychczasowym poziomie kryterium wysokości obrotu, tj. 20 000 zł dla podmiotów kontynuujących, jak i dla rozpoczynających działalność gospodarczą (dla tych ostatnich liczone w proporcji do okresu wykonywania czynności dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w danym roku podatkowym).
W omawianym rozporządzeniu utrzymano również system zwolnień u podatników, u których udział wartości dostaw towarów i świadczonych usług wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia w obrotach z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy jest większy niż 80%.
Istotną nowością, która zainteresuje w szczególności jednostki samorządu terytorialnego jest wprowadzenie w § 3 ust.1 pkt 5 rozporządzenia tytułu zwolnieniowego w zakresie czynności wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1454), które na dzień 31 grudnia 2016 r. korzystały ze zwolnienia, o którym mowa w art. 8 ust. 2 tej ustawy, a także dla jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli ich jednostki organizacyjne na dzień 31 grudnia 2016 r. korzystały ze zwolnienia z takiego obowiązku. Dodanie tego tytułu zwolnieniowego, stanowi kontynuacje zwolnienia przewidzianego w tej ustawie.
W § 4 rozporządzenia zawarto katalog czynności, do których nie mają zastosowania zwolnienia określone w § 2 i § 3 rozporządzenia. Podmioty wykonujące te czynności zobowiązane są do ich ewidencjonowania. Nie stosuje się do tych czynności zwolnień, o których mowa w § 2 i § 3 rozporządzenia.
Zachowano również, głównie w celu dążenia do przeciwdziałania nadużyciom, wyłączenie ze zwolnienia od ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących w stosunku do podmiotów wymienionych w § 4 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 rozporządzenia. Jednakże z chwilą wejścia w życie niniejszego rozporządzenia wyłączone z obligatoryjnego stosowania kas będą usługi opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów – w zakresie, w jakim świadczone są osobiście przez osoby niewidome, posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą lub zatrudniają wyłącznie jednego pracownika niewidomego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Inną zmianą, jaką uwzględnia rozporządzenie jest odstąpienie od wprowadzonego rozporządzeniem 2015-2016 okresu dostosowawczego na zainstalowanie kasy rejestrującej dla usług:
- naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania),
- w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
- w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,
- w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów,
- prawniczych, z wyłączeniem usług określonych w poz. 28 załącznika do rozporządzenia,
- doradztwa podatkowego,
- związanych z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie: – świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz – usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering), Dziennik Ustaw – 4 – Poz. 1215
- fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych
obejmowanych na mocy tego rozporządzenia bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania (przewidującego ich zwolnienie, co do zasady, przez okres ponad dwóch miesięcy).
Innymi słowy w stosunku do podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2016 r. świadczenie usług wymienionych powyżej powstanie obowiązek ewidencji przy zastosowaniu kas z chwilą wykonania tych czynności.
W § 4 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia wprowadzono regulację, na mocy której bezwzględnemu obowiązkowi ewidencyjnemu nie będzie podlegać świadczenie usług na warunkach określonych w poz. 36 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług.
Oznacza to, że nabycie i odsprzedaż przez podatnika – pracodawcę usług pracownikowi będzie wyłączona z bezwzględnego obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących. Ponadto bezwzględnemu obowiązkowi ewidencyjnemu nie będzie również podlegać świadczenie usług w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, usług prawniczych oraz doradztwa podatkowego świadczonych na warunkach określonych w poz. 39 załącznika do rozporządzenia, (tj. jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem),a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczyła), jeżeli świadczenie tych usług będzie mieć miejsce wyłącznie przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków.
Poprzednia wersja § 4 ust. 3 pkt 2 projektu rozporządzenia zakładała zwolnienie dla lekarzy, prawników, i doradców podatkowych w przypadku gdy świadczą te usługi na odległość. Szczęśliwie Ministerstwo postanowiło doprecyzować ten bardzo ogólny zapis, z uwagi na możliwość wystąpienia wielu problemów interpretacyjnych.
W § 5 rozporządzenia zawarto uregulowania określające moment utraty zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania. Generalnie utrzymano zasadę, że utrata prawa do zwolnienia z ewidencjonowania następuje po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wystąpiło zdarzenie uniemożliwiające korzystanie z danego tytułu zwolnieniowego. Utrzymano dotychczas obowiązujące uregulowania dotyczące utraty prawa do zwolnienia dla podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego i podmiotowo-przedmiotowego.
Należy, w tym miejscu zwrócić uwagę, iż postanowiono utrzymać przepis § 5 ust. 4 rozporządzenia 2015-2016 dla podatników, którzy na skutek utraty prawa do tego zwolnienia musieliby zainstalować ponad 5 000 kas, zwolnienie to traci moc po upływie roku (dla podatników korzystających ze zwolnienia określonego w § 3 ust. 1 pkt 3), przy jednoczesnym dopuszczeniu zasady ogólnej, wyrażonej w § 6 rozporządzenia, dotyczącej stopniowego wprowadzania kas po upływie tego okresu.
Powyższy zabieg należy ocenić pozytywnie. Przede wszystkim określono w tym przepisie datę utraty zwolnienia, która może wykraczać poza okres zwolnienia, o którym mowa w § 2 rozporządzenia, co znajduje uzasadnienie w tym, że zgodnie z przepisami zawartymi w niniejszym i wcześniejszych rozporządzeniach zaprzestanie spełnienia warunków do korzystania ze zwolnienia powodowało konieczność stosowania kasy w terminie określonym w stosowanym w danym okresie rozporządzeniu.
W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2, zwolnienie to traci moc z chwilą wykonania czynności, o której mowa w § 4.
Na gruncie § 7 zawarto regulację, zgodnie z którą przepisu § 6 nie stosuje się do obrotu wynikającego z czynności, o których mowa w § 4. A zatem względem czynności, o których mowa w § 4, nie ma zastosowania sukcesywne wprowadzanie kas u podatnika.
Przepisy przejściowe i przepis końcowy
Przepisy przejściowe określają, iż w przypadku podatników, którzy przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, w celu rozpoczęcia ewidencjonowania na kasie rejestrującej stosują terminy określone w rozporządzeniu 2015-2016.
Ponadto podatnicy którzy nie przestali spełniać warunków do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia oraz nie zostali zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania (na podstawie § 2 i § 3), zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania traci moc z dniem 1 marca 2017 r.
W § 8 ust. 3 rozporządzenia zawarto uregulowanie, zgodnie z którym jeśli podatnik rozpoczął ewidencjonowanie czynności wymienionych w załączniku:
- 36, tj. Dostawa towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków lub innych osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub które są właścicielami lokali położonych w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, jak również przez wspólnoty mieszkaniowe na rzecz właścicieli lokali
- 41, tj. Dostawa produktów (rzeczy) – dokonywana przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność
i wydają towar, lub - 42 Usługi świadczone przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność:
1) w bilonie lub banknotach,
lub
2) innej formie (bezgotówkowej), jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.
– zwolnienia, o którym mowa w § 2 , w zakresie tych czynności ewidencjonowanych, nie stosuje się.
Przepis § 8 ust. 4 rozporządzenia stanowi powielenie tego przepisu z rozporządzenia 2015-2016. Uregulowanie to stanowi o tym, że podatnik, który przed dniem 1 stycznia 2017 r. przestał spełniać warunki do zwolnień , o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 3 i 4 Rozporządzenia 2015-2016, nie może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3.
Michał Sojka
Konsultant podatkowy B2B TAX
e-mail: biuro@b2btax,pl
