Od dnia 1 stycznia 2017 r. przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą muszą liczyć się z daleko idącymi konsekwencjami związanymi z nowelizacją ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Przedmiotowe zmiany, które przewidziane zostały w art. 15d ust. 1 wskazanej ustawy dotyczą zmian w kwestii zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności transakcji dokonanych bez pośrednictwa rachunku płatniczego przedsiębiorstwa. Według wyżej wskazanego przepisu podatnicy prowadzący działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca jednorazowej transakcji przekraczającej limit wynikający z art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – wynoszący 15.000,00 zł.
Powołane zamiany zwracają na siebie szczególną uwagę ze względu na najważniejszą zmianę, która to od 1 stycznia 2017 r. decyzją ustawodawcy zredukowała limit płatności gotówkowych w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami zarówno krajowymi, jak i zagranicznymi – wspomniana kwota uległa obniżeniu z 15.000,00 euro aż do 15.000,00 złotych polskich.
Realizacje transakcji, opiewającej na kwoty od 15.000,00 zł zawarte od 1 stycznia 2017 r. z mocy ustawy musi być opłacona za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy. Ustawowy wymóg dotyczy transakcji zawiązanych pomiędzy przedsiębiorcami działającymi zarówno na terenie kraju, jak i poza nim. Za niezastosowanie się do wskazanych wyżej regulacji kupujący przedsiębiorca zostanie pozbawiony prawa do zaliczenia kosztów uzyskania przychodu w tej części wydatku, w jakiej był uiszczony z wyłączeniem pośrednictwa rachunku płatniczego. Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, co do zasady winno następować za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy: stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz kiedy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000,00 zł, przy czym wskazywane transakcje w walutach obcych przelicza się na PLN według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Mając na uwadze przedmiot niniejszego artykułu, dla pełnego wyczerpania tematu wskazać należy na stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który to słusznie zauważył, iż w obrocie gospodarczym występują różnego rodzaju umowy, określane częstokroć mianem umów ramowych – umów nienazwanych, nieprzewidzianych szczegółowo kodeksem cywilnym. Dopuszczalność zawierania umów ramowych wynika z ogólnej zasady prawa obligacyjnego – swobody kontraktowania, tworzenia stosunku prawnego odpowiadającego jej stronom. Zawarcie umowy ramowej wskazuje na to, że strony stosunku obligacyjnego dążą do osiągania wspólnych celów oraz współdziałania
w zakresie określonym w postanowieniach danego porozumienia. Umowa ramowa określa cele gospodarcze podmiotów chcących nawiązać stosunek gospodarczy, który ma być realizowany za pomocą wielu umów.
Przedsiębiorcy zawierający umowy ramowe, co do zasady przewidują w ich treści ogólne warunki współpracy, tym samym lege artis przedsiębiorcy w oparciu o zrealizowane zobowiązanie wystawiają gotówkowe faktury VAT dokumentujące transakcje sprzedaży poszczególnych towarów o wysokościach nie przekraczających wskazanej w ustawie wartości. Mając na uwadze powyższe, przechodząc do wyostrzenia pojęcia transakcji, o którym mowa w art. 15d ustawy
o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z art. 22 ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej, w przypadku realizacji zawartych umów ramowych, należy odnieść się do wartości sprzedaży dokonanej w oparciu o poszczególną fakturę VAT wystawioną w ramach przedmiotowej umowy, nie należy zatem nader wszystko brać pod uwagę sumarycznej wartości sprzedaży dokonanej w okresie obowiązywania umowy ramowej.
W tym momencie należy przejść do ujęcia celu wprowadzonych zmian ustawowych, według których implementacja obowiązku przewidzianego
w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – ma służyć ochronie interesu publicznego, jak i również zapobiegać niekontrolowanemu przepływowi środków finansowych – tym samym polski ustawodawca na wzór państw członkowskich Unii Europejskiej wykreowanym mechanizmem zwalcza zjawiska patologiczne powstające na rynkach gospodarczych.
Zdaniem Kancelarii, tożsamym z uznaniem wyżej wskazanego Organu podatkowego – Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który to w przedmiocie sprawy się wypowiedział, w przypadku zapłaty w formie gotówkowej faktury VAT o wartości nieprzekraczającej 15.000,00 zł wystawionej przez przedsiębiorcę – w oparciu o zawiązaną umowę ramową, będzie możliwe zaliczenie transakcji do kosztów uzyskania przychodów, a to ze względu na nie osiągnięcie ustawowego limitu. Jednakże w ramach zawiązanych, zrealizowanych umów których to łączna wartość wystawionych faktur VAT przekracza ustawową granicę wysokości 15.000,00 zł, to koszty wynikające z przedmiotowej faktury mogą stanowić koszt uzyskania przychodu dla podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, jeżeli właściwie na to wskazywać będzie cel realizowanych transakcji w świetle art. 15d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w świetle art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
Mariusz Gaweł
Konsultant podatkowy B2B TAX
biuro@b2btax.pl
