W dniu 8 maja 2025 r. TSUE z wydał wyrok w sprawie C-615/23 – w prawie opodatkowania podatkiem VAT wozokilometry i rekompensaty w transporcie publicznym
Stan faktyczny i pytanie prejudycjalne
Wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (C-615/23) dotyczy opodatkowania VAT rekompensat wypłacanych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) operatorom świadczącym usługi publicznego transportu zbiorowego. Kluczowe było ustalenie, czy rekompensaty wypłacane na pokrycie strat, ustalane m.in. na podstawie liczby wozokilometrów, powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania VAT.
Najważniejsze tezy wyroku TSUE
Rekompensaty nie podlegają VAT
TSUE uznał, że rekompensaty wypłacane przez JST spółkom komunalnym za realizację usług publicznego transportu zbiorowego nie podlegają opodatkowaniu VAT, jeśli nie mają bezpośredniego wpływu na cenę usługi świadczonej pasażerom.
Brak bezpośredniego związku z ceną usługi
Rekompensata, której wysokość zależy od liczby wozokilometrów, nie jest bezpośrednio powiązana z ceną biletu dla konkretnego pasażera i nie stanowi „subwencji bezpośrednio związanej z ceną” w rozumieniu art. 73 Dyrektywy VAT. Nawet jeśli w sensie ekonomicznym dotacja wpływa na ogólną kalkulację cen, nie wystarcza to do uznania jej za opodatkowaną VAT.
Kryterium bezpośredniego beneficjenta
Rekompensata nie jest wypłacana w celu świadczenia usług na rzecz określonego odbiorcy i nie wpływa na cenę dla tego odbiorcy – jest przyznawana po wykonaniu usług, zależnie od liczby wozokilometrów, a nie liczby pasażerów czy sprzedanych biletów.
Konsekwencje dla JST i przewoźników
JST mogą występować o zwrot nienależnie zapłaconego VAT od rekompensat wraz z odsetkami, co może oznaczać realne odzyskanie istotnych kwot przez lokalne budżety. Z drugiej strony, przewoźnicy, którzy dotychczas odliczali VAT od wydatków związanych z rekompensatą, mogą utracić prawo do takiego odliczenia.
Znaczenie dla praktyki
Rekomendacje TSUE rozwijają dotychczasową linię orzeczniczą: tylko te dotacje, które mają bezpośredni, uchwytny wpływ na cenę usługi dla konkretnego odbiorcy, mogą być uznane za opodatkowane VAT.W praktyce oznacza to, że rekompensaty wypłacane za tzw. wozokilometry (liczbę przejechanych kilometrów w ramach realizacji zadań publicznych) nie powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania VAT przez operatorów transportu publicznego.
Cytat z uzasadnienia TSUE
„Sama możliwość pośredniego wpływu dotacji na cenę biletu nie oznacza, że mamy do czynienia z subwencją zwiększającą podstawę opodatkowania VAT. Żeby zwiększać podstawę opodatkowania, subwencja musiałaby być elementem determinującym cenę przejazdu na rzecz konkretnego pasażera”.
Podsumowanie:
Wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (C-615/23) jednoznacznie przesądza, że rekompensaty wypłacane przez JST za wozokilometry w transporcie publicznym nie podlegają VAT, jeśli nie mają bezpośredniego wpływu na cenę usługi dla pasażera. Jest to przełomowe rozstrzygnięcie dla finansowania transportu publicznego przez samorządy w Polsce
Andrzej Pietrzak
Doradca podatkowy nr wpisu 11377
