Grupa VAT w gminie – kluczowe informacje
Możliwość tworzenia grup VAT przez gminy
Od 1 stycznia 2023 r. polskie prawo umożliwia jednostkom samorządu terytorialnego (JST), w tym gminom, tworzenie grup VAT razem z podporządkowanymi podmiotami, takimi jak spółki komunalne czy instytucje kultury. Grupa VAT traktowana jest jako jeden podatnik VAT, co oznacza, że transakcje wewnątrz grupy nie podlegają opodatkowaniu VAT ani fakturowaniu, a rozliczenia podatkowe są uproszczone i scentralizowane.
Kto może wejść w skład grupy VAT?
-
Gmina (jako jednostka samorządu terytorialnego)
-
Spółki komunalne (np. wodociągi, ciepłownictwo)
-
Instytucje kultury (np. Gminny Ośrodek Kultury)
-
Inne jednostki organizacyjne gminy, które spełniają kryteria powiązań
Nie jest możliwe, aby jedna grupa VAT obejmowała kilka gmin – grupa musi być ograniczona do jednej JST i jej podmiotów podporządkowanych.
Warunki utworzenia grupy VAT
Aby utworzyć grupę VAT, muszą być spełnione trzy rodzaje powiązań pomiędzy członkami grupy:
-
Powiązania finansowe (np. gmina posiada 100% udziałów w spółkach)
-
Powiązania organizacyjne (wspólne kierownictwo, nadzór)
-
Powiązania ekonomiczne (współzależność działalności, komplementarność zadań publicznych)
Powiązania te muszą być utrzymywane przez cały okres istnienia grupy VAT.
Procedura utworzenia grupy VAT
-
Zawarcie pisemnej umowy pomiędzy członkami grupy VAT, określającej m.in. nazwę grupy, dane członków, wskazanie przedstawiciela grupy (lidera), strukturę własnościową i czas trwania umowy (minimum 3 lata).
-
Zgłoszenie grupy VAT do rejestracji (VAT-R) wraz z umową do urzędu skarbowego4.
-
Po rejestracji grupa VAT uzyskuje własny NIP i staje się jednym podatnikiem VAT – dotychczasowe podmioty tracą odrębną podmiotowość na gruncie VAT.
Skutki podatkowe i praktyczne
-
Grupa VAT rozlicza VAT jako jeden podatnik – uproszczenie rozliczeń, brak VAT od transakcji wewnętrznych.
-
Na paragonach i fakturach dla klientów zewnętrznych widnieją dane grupy VAT, a nie poszczególnych członków.
-
Grupa VAT odpowiada za zobowiązania podatkowe solidarnie4.
-
Rozwiązanie to może poprawić płynność finansową i efektywność zarządzania podatkiem VAT w gminie i jej jednostkach.
Podsumowanie
Gmina może utworzyć grupę VAT wraz z podległymi spółkami i instytucjami, jeśli spełnione są wymagane powiązania. Grupa VAT działa jako jeden podatnik, co centralizuje i upraszcza rozliczenia VAT w JST, przynosząc potencjalne korzyści administracyjne i finansowe.
